Phân tích đoạn thư sau đây của Nguyễn Khoa Điềm để làm rõ tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân”
“Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu
…………..
Gợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôi…”
(Đất Nước – Nguyễn Khoa Điềm)
YÊU CẦU
– Thể loại
Kiểu bài chứng minh văn học, cụ thểlà chứng minh một tư tưởng (qua phân tích một đoạn thơ trữ tình).
– Nội dung
Tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân” (Trường ca Mặt đường khát vọng – Nguyễn Khoa Điềm).
GỢI Ý
Trong đoạn thơ, đất nước được cảm nhận như một sự thống nhất các yếu tố lịch sử, địa lí, văn hóa, phong tục, sự gắn bó giữa cái riêng và cái chung, giữa cá nhân và dân tộc, giữa thế hệ này với thế hệ khác qua tư tưởng cốt lõi Đất Nước của Nhân dân.
Thân bài có thể triển khai thành hai đoạn chính như sau:
A. QUA THIÊN NHIÊN
1. Tác giả nêu ra một cách nhìn mới mẻ, có chiều sâu về địa lí, về những danh lam thắng cảnh trên khắp các miền đất nước. Những núi Vọng Phu, hòn Trống Mái, núi Bút, non Nghiên không còn là những cảnh thiên nhiên thuần túy nữa, mà được cảm nhận thông qua những cảnh ngộ, số phận của nhân dân, được nhìn nhận như là những đóng góp của nhân dân, sự hóa thân của những con người không tên, không tuổi:
Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái
Người học trò nghèo góp choĐất Nước mình núi Bút non Nghiên
Con cóc, con gà quêhương cũng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh
2. Thiên nhiên đất nước, qua cái nhìn Nguyễn Khoa Điềm, hiện lên như một phần tâm hồn, máu thịt của nhân dân. Chính nhân dân ta đã tạo dựng nên đất nước này, đã đặt tên, đã ghi dấu vết cuộc đời mình lên mỗi ngọn núi, dòng sông, tấc đất này. Từ những hình ảnh, những cảnh vật, hiện tượng cụ thể, nhà thơ đã “quy nạp” thành một khái quát sâu sắc:
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi
Chẳng mang một dáng hình, một ao ước, một lôi sông ông cha
Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy
Những cuộc đời đã hóa núi sông ta…
B. Ở CON NGƯỜI
l. Tư tưởng Đất Nước của Nhân dân đã chi phối cách nhìn của nhà thơ khi nghĩ về lịch sử bốn nghìn năm của đất nước. Nhà thơ không ngợi ca các triều đại, cũng không nhắc tên những anh hùng đã được ghi lại trong sử sách mà chỉ tập trung tới những con người vô danh, bình thường, bình dị. Đất Nước trước hết là của Nhân dân, của những con người bình dị, vô danh :
Họ đã sống và chết
Giản dị và binh tâm
Không ai nhớ một đặt tên
Nhưng họ đã làm ra Đất Nước.
2.Họ lao động và chống ngoại xâm, họ giữ gìn và truyền lại cho các thế hệ mai sau những giá trị văn hóa, văn minh tinh thần và vật chất của đất nước từ hạt lúa, ngọn lửa, tiếng nói, tên xã, tên làng đến những truyện thần thoại, những câu ca dao, tục ngữ. Mạch cảm xúc, suy nghĩ của bài thơ cứ dồn tụ dần để cuối cùng dẫn tới cao trào, làm nổi bật lên tư tưởng cốt lõi của bài thơ vừa bất ngờ, vừa giản dị và độc đáo:
Đất Nước này là Đất Nước Nhân dân
Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của ca dao, thần thoại.
Leave a Reply