Luyện tập trao đổi ý kiến với người thân

A.  Mục tiêu:

–     Các em tập làm quen với văn nói, diễn đạt suy nghĩ, ý muốn của mình một cách mạch lạc, thuyết phục.

–     Các em biết vận dụng từ ngữ viết sang ngôn ngữ nói một cách diễn cảm bằng ngữ giọng và diệu bộ.

–     Khi trình bày bài làm viết, biết sử dụng dấu câu hội thoại đe dẫn lời nói trực tiếp.

B.  Các chủ đề hội thoại – Luyện tập – Bài mẫu:

I.   Trao đổi ý kiến khi yêu cầu được giúp đỡ điều gì:

Đề Em có nguyện vọng học thêm một môn học năng khiếu , (họa, nhạc, võ thuật…). Trước khi nói với bố mẹ, em muốn trao đổi với anh (chị) để anh (chị) hiểu và ủng hộ nguyện vọng của em.

Phân tích đề bài:

Đây là tiết tập làm văn miệng (nói).    .

–     Để chuẩn bị nội dung trao đổi, các em đọc kĩ gợi ý ở sách Tiếng Việt 4 – tập 1. trang 95, viết rõ lời nói của từng vai, ghi chú điệu bộ, cử chỉ của từng vai.

–     Trình bày bài viết theo mẫu ở vở Bài tập Tiếng Việt. Khi viết, sử dụng dấu câu hội thoại để dẫn lời nói trực tiếp (dấu hai chấm kết hợp với dấu gạch ngang đầu dòng hoặc kết hợp dấu ngoặc kép).

–     Vai người trao đổi: em – anh trai hoặc em – chị gái.

–     Khi thầy cô giáo cho thực hành đóng vai tại lớp để trao đổi, các em cần sử dụng cử chỉ, điệu bộ để lời nói được diễn cảm.

1.   Bước chuẩn bị:

2.   Trình bày bài viết:

BÀI LÀM

Ngoài các môn học ở trường, em rất thích học hội họa. Vẽ là niềm say mê riêng của em. Ba tháng một lần, nhà văn hoá quận có một lớp hội họa, em muốn xin bố mẹ cho đi học vẽ nhưng chưa dám thưa mẹ. Ngần ngại mãi, em đem việc này ra bàn bạc với anh trai em.

Thế là cuộc trao đổi ý kiến của em và anh trai kết thúc tốt đẹp. Em đã được anh trai ủng hộ thì không sợ mẹ không đồng ý. Bố cũng sẽ ủng hộ em thôi vì bố luôn luôn động viên em vẽ, thay vì đi chơi trong xóm. Tác phẩm đẹp nhất của khoá học em sẽ dành để tặng mẹ.

II.  Trao đổi ý kiến về nội dung, ý nghĩa của một đề tài:

Đề  Em và người thân trong gia đình cùng đọc một truyện nói về một người có nghị lực, có ý chí vươn lên. Em trao đổi với người thân vê tính cách đáng khâm phục của nhân vật dó. Hãy cùng bạn đóng vai ngưòi thân để thực hiện cuộc trao đổi trên.

Đây là tiết Tập làm văn miệng (nói):

–     Để chuẩn bị nội dung trao đổi, các em đọc kĩ gợi ý ở sách Tiếng Việt 4, tập 1, trang 109 — 110.

–     Chọn truyện kể về người có ý chí, nghị lực, soạn rõ lời trao đổi của từng vai.

–     Em có thể trao đổi với: mẹ, cha, anh, ông bà… (người thân của em).

–     Khi thầy (cô) giáo cho thực hành đóng vai để trao đổi, các em cần tập nói diễn cảm và sử dụng cử chí thích hợp thể hiện lòng khâm phục của mình với nhân vật có ý chí, nghị lực đó.

Trình bày bài viết:

Hằng tuần, vào tối thứ sáu, em được thư giãn. Em có thể đọc truyện sách, chơi trò chơi một chút. Tối thứ sáu này. vừa ăn cơm xong mẹ hỏi em đọc bài tập, đọc “Vua tàu thủy Bạch Thái Bưởi” chưa. Em đáp: “Thưa mẹ rồi ạ! Ông Bạch Thái Bưởi là người có ý chí, nghị lực vươn lên ghê mẹ ạ”.

Mẹ: –  Con hiểu thế nào là người có ý chí vươn lên?

Em: – Người có ý chí vươn lên là người có quyết tâm vượt lên khó khăn đểđạt được những điều tốt đẹp mà mình ước mơ, phải không mẹ?

Mẹ: – Đúng vậy đó con. Còn một thể hiện nữa của người có ý chí vươn lên là họ luôn luôn học tập, làm việc để tiến bộ, họ không nản chí trước thất bại hoặc bằng lòng tự mãn một hiện thực trì trệ qua ngày đoạn tháng. Họ là những người cầu tiến. Con nhận xét vềông Bạch Thái Bưởi đúng rồi đó. Mẹ muốn biết con dựa vào yếu tố nào mà có cảm nhận đó?

Em: – Thưa mẹ. ông Bạch Thái Bưởi xuất thân nghèo khổ, được nhà họ Bạch nhận làm con nuôi. Ông có ý chí tự lập, tự đứng ra kinh doanh. Khi buôn bán thất bại, ông không nản chí. Ông thất bại đến nỗi trắng tay vẫn xoay đủ mọi nghề. Còn nữa, con thấy ông cũng táo bạo: mở công ty đường thủy khi người Hoa đang độc quyền chiếm lĩnh thị trường. Ông Bạch Thái Bưởi giỏi quá chừng ấy chứ mẹ!

Mẹ: Con hiểu bài khá đó..Mẹ muốn con biết thêm là thời đó, nước ta còn bị thực dân Pháp đô hộ một doanh nhân như ông Bưởi là rất hiếm đấy con ạ! Ông không những chi làm giàu cho chính mình mà còn chứng tỏ cho người Hoa và người Pháp biết độc lập chủ quyền và sự thông minh kiên nhẫn của người Việt. Ông là một doanh nhân yêu nước đó con.

Em: “ Mẹ à. nhà cậu mình có hai chiếc tàu mà đời sống dư giả, giàu có rồi. Còn ông Bạch Thái Bưởi có đến ba mươi chiếc tàu thì ông ấy giàu to mẹ nhỉ? Nhưng điều làm con khâm phục là phương thức kinh doanh của ông. Ngày đó mà ông đã nghĩ ra cách cho người đến bến tàu diễn thuyết giống như bây giờ người ta quảng cáo, tiếp thị. ông kêu gọi người ta ủng hộ tiền đồng, tiền xu giống như bây giờ công ty huy động vốn trong dân, hay ghê hả mẹ?

Me: Con gái mẹ đọc bài có suy nghĩ, liên hệ đó. Học tập là phải như vậy nghe con. Vậy, nếu noi gương ông Bưởi, con thực hiện điều gì nào?

Em: – Thưa mẹ,ý chí cua ông Bưởi thật đáng khâm phục, nhưng con đâu có ước mơ trở thành doanh nhân, con sẽ giữ vững ýchí học tập khắc phục mọi khó khăn đểtrở thành bác sĩ. Con cũng có khó khăn chứ mẹ: là con thích làm bác sĩ mà còn có tính sợ nhiều thứ: sợ đau, sợ chuột… đó là khó khăn con phải vượt qua. Còn thi vào ngành bác sĩ phải thật giỏi nữa mẹ ạ.

Mẹ: – Con ngoan lắm, trước hết phải chăm học, có thành tích tốt là được.

Em:- Dạ. con xin nhớ lời mẹ dạy ạ.

Sáng thứ hai em mới học bài tập đọc “Vua tàu thủy Bạch Thái Bưởi” nhưng cuộc trao đổi ý kiến này đã giúp em hiểu rõ nội dung bài rồi. Chẳng những thế, em còn biết được một tấm gương về ý chí nghị lực của những người nổi tiếng.