Lễ cúng ông công ông táo cuối năm.

Tại sao ngày 23 tháng chạp lại tổ chức cúng lễ ông Công ông Táo?

Vốn mọi người tin rằng đêm trừ tịch thần bếp trở về, bảo hộ và giám sát cả gia đình, đến ngày 23 tháng chạp năm sau mới về thượng giới, báo cáo với Ngọc hoàng những việc thiện ác của gia đình đó trong năm qua. Ngọc hoàng trên cơ sở những lời báo cáo đó, giao cho thần bếp toàn quyền gián họa ban phúc. Do đó, với mỗi gia đình, mọi người đều mời Táo quân ăn uống, tặng vật phẩm, khiến ngài vui vẻ khi về thượng giới, dù bẩm tấu chuyện nhân gian thế nào, khi về mang tiền tài ban phát nhân gian.

Phạm Thành Đại thi nhân đời Tống trong bài Tế táo từ có miêu tả: “Từ xưa truyền lại, ngày 24 tháng chạp, Táo quân chầu trời bẩm báo mọi chuyện dưới nhân gian. Xe máy ngựa gió không lưu dấu, trong nhà bày yến tiệc. Thủ lợn quay và đôi cá chép, bánh đậu ngọt, bánh hoa quả tròn. Nam rót rượu nữ lùi vào trong, rượu nóng tiền tài Táo quân vui. Tủ nữ cãi nhau ngài không nghe thấy, chó mèo cắn nhau ngài không hay. Tiền Táo quân sẽ trở lại, mang theo phú quý cùng may mắn”. Có thể thấy, cúng tế Táo quân ngoại mong muốn tránh tai họa, còn mong cầu phúc lộc.

Thực tế, phong tục cúng Táo quân có từ lâu đời. Khổng Đinh Đạt trong bộ Lễ ký. Lễ khí có viết: “Chuyên Húc thị có con là Lê, vì Chúc dung, tế làm Táo thần”. Cát Hồng thời Đông Tấn trong bộ Bão phác tử. Vì chỉ có ghi: “Đêm cuối tháng, Táo quân cũng lên trời bẩm báo tội trạng của con người”. Dân vùng Hà Nam có truyền thuyết tôn thợ nặn tượng Trương Khuê làm Táo thần, ông là người nặn nồi rất khéo, sau khi mất được tôn làm thần bếp. Có câu: “Táo thần hiểu rõ chuyện thiện ác nhân gian, về chầu thượng đế nói lời hay, có thể bảo hộ cả năm được bình an”.

Căn cứ theo những quan niệm truyền thống, cúng Táo quân trước năm mới. Tin rằng chỉ cần làm lễ cúng ngài thật tốt, năm sau sẽ được bình an, cát khánh và phát tài.

 

Bát hương (nhang) là một vật linh thiêng dùng thờ cúng trong gia đình, là biểu hiện tâm linh trên ban thờ của mỗi gia đình. Đó là nơi con cháu hướng về tổ tiên, các vị thần linh cầu mong sự bình an, tỏ lòng hiếu thuận.

 

Việc lau dọn bát hương, ban thờ gia tiên là việc nên làm vì đó là nơi thắp hương cho tổ tiên cần được làm sạch không chỉ mang ý nghĩa về mặt tín ngưỡng mà nó còn ảnh hưởng đến vấn đề sức khỏe của chính chúng ta vì đó cũng là một phần trong môi trường sống hàng ngày của các thành viên trong gia đình.

 

Trước khi tiến hành, nên thắp hương để “xin phép” ông bà tổ tiên. Đây là quan niệm thể hiện sự tôn trọng, kính hiếu với gia tiên kể cả khi họ đã mất. Đó là truyền thống tốt đẹp, nên duy trì.

 

Sau đó, tùy từng vật dụng thờ tự mà chúng ta có những cách vệ sinh, lau rửa phù hợp sao cho được sạch sẽ nhất. Nếu bát hương cần bỏ bớt chân hương và tàn tro thì có thể bỏ đi để tiện cho việc thắp hương những lần sau.

 

Một điều vô cùng quan trọng là chúng ta phải làm việc này một cách thành tâm, nghiêm túc để thể hiện lòng thành kính với người trên để làm gương cho con cháu.

 

Theo quan niệm cổ truyền, đây là việc của đàn ông trong nhà. Thực tế, ai cũng có thể bốc được bát hương, song đích thân gia chủ bốc là tốt nhất. Đó phải là người thành tâm và chân tay sạch sẽ.

 

Trong lễ Quan soái người ta thường dùng nước thơm để lau bàn thờ và các vật phẩm trên ban thờ.

 

Quy trình chung bốc bát hương

 

1. Lau rửa sạch bát hương bằng nước muối rượu gừng có pha chút nước hoa hay thả vào mấy cánh hoa hồng cho thơm. Nước đã dùng đổ ra trước sân hay vẩy chung quanh nhà, không đổ xuống cống.

 

2. Dùng tro đốt bằng rơm nếp (hay trấu), không nên cho cát vì cát nặng.

 

3. Rửa tay sạch sẽ, lần lượt bốc bát hương. Nên bốc lần lượt từng nắm cốt vào bát. Bốc xong để riêng từng vị trí, tránh nhầm lẫn. Nếu sợ nhầm, có thể viết giấy dán bên ngoài, đến khi đưa lên ban thờ cần bỏ ra.

 

4. Đặt bát hương lên ban thờ. Bát hương thần linh ở giữa, bát hương bà cô ở tay trái từ trong nhìn ra, bát hương gia tiên bên tay phải.

 

5. Sắm lễ

 

Lễ gồm có hoa tươi, quả tươi, nước sạch bày lên bàn thờ. Tất cả đặt ở phía trước hay bên cạnh bát hương.

 

6. Đọc kinh và thắp hương

 

Mâm lễ vật cúng ông Công ông Táo

 

– Lễ mặn gồm: xôi, gà, trầu cau. Theo tục lệ xưa, riêng đối với những nhà có trẻ con, người ta còn cúng Táo quân một con gà luộc nữa. Gà luộc này phải thuộc loại gà cồ mới tập gáy (tức gà mới lớn) để ngụ ý nhờ Táo quân xin với Ngọc Hoàng Thượng Đế cho đứa trẻ sau này lớn lên có nhiều nghị lực và sinh khí hiên ngang như con gà cồ vậy!

 

– Hương: mỗi bát phải đúng một nén để ứng với câu “Một nén hương thơm thấm đủ cửu trùng”.

 

Tùy theo mỗi vùng miền, lễ vật cúng Táo quân cũng có những điểm khác biệt. Chẳng hạn, ở miền Bắc lễ cúng ông Táo nhất thiết phải có cá chép sống hoặc có thể thay bằng cá chép giấy.

 

Trong khi đó, ở miền Trung, mọi người thường cúng một con ngựa giấy có yên, cương đầy đủ. Riêng ở miền Nam chỉ cúng mũ, áo và đôi hia giấy. Những đồ lễ này tất cả sẽ được đốt đi để bay theo ông Táo về trời trước giờ Ngọ ngày 23 tháng Chạp.

 

Về mâm lễ vật, tùy gia cảnh của mỗi nhà có thể làm mâm lễ mặn với xôi, gà, chân giò luộc, măng kho, thịt kho… hoặc làm mâm lễ chay với trầu cau, hoa, quả, giấy vàng, giấy bạc… Ngoài ra hương, đèn, nến, lọ hoa tươi, mâm ngũ quả tươi… là những lễ vật không thể thiếu.

 

Một mâm cỗ mặn cúng ông Công ông Táo thường thấy nhất là:

 

1 đĩa gạo

1 đĩa muối

1 đĩa hoa quả

1 quả bưởi

1 lọ hoa cúc

1 lọ hoa đào nhỏ

1 quả cau, lá trầu

3 chén rượu

1 tập giấy tiền, vàng mã

1 ấm trà sen

1 bát canh mọc

1 bát canh măng

1 con cá chép rán (hoặc cá chép sống)

1 đĩa chè kho

1 đĩa giò

1 đĩa xào thập cẩm

1 đĩa xôi gấc

5 lạng thịt vai luộc

1 con gà ngậm hoa hồng hoặc hoa cúc

 

Mâm cỗ mặn cúng ông Công ông Táo

 

Sau khi bày mâm lễ vật, tiến hành thắp hương và khấn vái theo văn khấn. Sau khi hương tàn, tiếp tục thắp thêm một tuần hương và lễ tạ trước khi hóa vàng mã và thả cá chép ra ao, hồ, sông, suối… để đưa ông Táo về trời.

 

Mâm lễ vật chủ yếu là lòng thành, vì thế nếu gia đình không có điều kiện, có thể giản lược bớt miễn sao đủ 3 đồ lễ và mỗi bát hương phải đủ một nén.

 

Lưu ý: Cúng ông Táo phải đặt trong bếp, khi cúng phải bật bếp lên cho cháy rực, mâm cỗ đề huề, cả nhà quanh năm no ấm. Có người thì vừa đặt một mâm cúng trong bếp và thêm một mâm khác cúng trên bàn thờ.

 

Lễ vật cúng ông Công ông Táo

– 1 bộ mũ ông Công 3 cỗ (3 cái): 2 mũ ông và 1 mũ bà. Mũ ông có 2 cánh chuồn và mũ bà không có cánh chuồn. 

 

– Y phục (mũ mão), hia và 3 con cá chép sống (thả phóng sinh sau khi cúng ngụ ý “cá hóa long”). 

 

– Lễ mặn gồm: xôi, gà, trầu cau.

 

– Hương: mỗi bát phải đúng một nén để ứng với câu “Một nén hương thơm thấm đủ cửu trùng”.

 

Để giản tiện, hiện nay một số gia đình chỉ chọn đồ lễ gồm 1 mũ ông Táo có cánh chuồn tượng trưng, 1 bộ áo và đôi hia bằng giấy. Riêng màu sắc của bộ mũ, áo, hia đều thay đổi tùy theo phong thủy mỗi năm. 

 

Đối với những gia đình có trẻ con, lễ cúng Táo quân còn có thêm một con gà cồ (gà mới tập gáy) luộc để nhờ Táo quân xin Ngọc Hoàng Thượng Đế ban phước cho đứa trẻ lớn lên khỏe mạnh và giàu sinh khí. 

 

Tùy theo mỗi vùng miền, lễ vật cúng Táo quân cũng có những điểm khác biệt. Chẳng hạn, ở miền Bắc lễ cúng ông Táo nhất thiết phải có cá chép sống hoặc có thể thay bằng cá chép giấy. Trong khi đó, ở miền Trung, mọi người thường cúng một con ngựa giấy có yên, cương đầy đủ. Riêng ở miền Nam chỉ cúng mũ, áo và đôi hia giấy. Những đồ lễ này tất cả sẽ được đốt đi để bay theo ông Táo về trời trước giờ Ngọ ngày 23 tháng Chạp.

 

Về mâm lễ vật, tùy gia cảnh của mỗi nhà có thể làm mâm lễ mặn với xôi, gà, chân giò luộc, măng kho, thịt kho… hoặc làm mâm lễ chay với trầu cau, hoa, quả, giấy vàng, giấy bạc… Ngoài ra hương, đèn, nến, lọ hoa tươi, mâm ngũ quả tươi… là những lễ vật không thể thiếu.

 

Phương pháp đặt bàn thờ ông công ông táo

 

Người Việt quan niệm ba vị thần Táo định đoạt phúc đức cho gia đình. Phúc đức này do việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà. Tuy vậy, ngoài Bắc có xu hướng thờ chung là thổ địa, thổ công.

 

Trên thực tế, bếp là nơi nấu nướng phục vụ ăn uống, nếu không chú ý thì khả năng “Bệnh tòng khẩu nhập” khó đảm bảo bình an cho gia đình. Bếp là nguồn nuôi sống con người, vạn vật sống được là nhờ ăn uống, vì thế rất coi trọng bếp nấu.

 

Một số điều kiêng kỵ trong khu bếp

 

– Bếp không quay ra cửa chính (có nghĩa là người nấu không quay lưng ra cửa).

 

– Cửa bếp không hướng ra cửa, tránh tà khí xông thẳng vào.

 

– Phía sau bếp phải là tường kín, không nên đặt ở cửa sổ.

 

– Đặt bếp tránh “Thủy hỏa xung khắc”, không đối diện vòi nước hay tủ lạnh.

 

– Cửa bếp không đối diện phòng ngủ, bếp không gần phòng ngủ đặc biệt là đặt giường gần bếp.

 

– Cửa bếp không đối diện khu vệ sinh.

 

Quan niệm xưa cho rằng thần Táo cai quản việc bếp núc. Công việc chủ yếu của Táo quân là thay trời giám sát việc thiện ác tại mỗi gia đình, hàng năm vào dịp 23 tháng chạp ông Táo về thiên đình để báo cáo với Ngọc Hoàng mọi việc. Ngoài ra Táo quân còn là Thần hộ trạch (giữ nhà), không cho tà ma vào nhà gây rối cho gia đình.

 

Vị trí đặt bàn thờ ông Công ông Táo

 

Đặt bàn thờ Táo quân thường là ở bên trên bếp nấu (gọi là trang thờ), trên vách bàn thờ có câu liễn “Định phúc Táo quân”.

 

Việc bài trí, sắp xếp của khu bếp ngăn nắp, đúng phong thủy sẽ làm cho chất lượng cuộc sống nâng cao. Khu bếp trong một gia đình phản ánh toàn bộ sinh hoạt, văn hóa của ngôi nhà đó, nhìn vào khu bếp ta có thể đánh giá được tính cách của chủ nhân. Dù việc bài trí có như thế nào, có đúng phong thủy hay không, thì làm đẹp cho khu bếp phản ánh nhu cầu ngày càng phát triển của xã hội hiện đại.

 

Có người thờ cúng nhưng để khu vực nhà bếp quá dơ bẩn cũng không tốt, vì chỗ nấu ăn là nơi rất cần sự sạch sẽ, an toàn vệ sinh thực phẩm.

 

Sớ văn khấn ông Công ông Táo

 

Văn khấn ông Táo và văn khấn Thổ công đúng phong tục ngày 23 tháng Chạp phần 5

 

Nam Quốc….. ……………………………………….

 

*Tỉnh….. …………………………………………….

 

*Thị….. ………………………………………..

 

*Địa danh.Phường,Xã,Thôn ………………………..

 

*Đệ tử……………..Tên…………………

 

Hôm nay ngày ……Tại ………

 

Tấu thỉnh Thổ Công táo quân thiên đình, tam giới, thần thánh chư thiên.

 

Thiên phủ, địa phủ, thủy phủ. Nhạc phủ vạn pháp thần thông. Tấu thỉnh Thổ Địa thần kỳ, Thành Hoàng xá lệnh. Cung duy Thổ Công Táo Quân thiên đình.

 

Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân. Thổ Gia Thổ Trạch Tứ Phương Ứng Giáng.

 

Thỉnh Môn Thần, Phúc Sự. Thỉnh Tĩnh Thần Thanh Thủy. Thỉnh Hỏa Thần Thượng thiên

 

Thỉnh Bếp Thần Linh Hỏa. Thỉnh Vua Bếp Tam Tài. Thỉnh Xí Thần. Thỉnh Khố Cung Thần trông nom trông gia nhân. Thỉnh Ngũ Phương Ngũ Đế.

 

Hỏa hóa ngân lưỡng tống táo vương. Thượng thiên hảo sự quảng tuyên dương. Phụng đạo tụng kinh

 

Kì thao thanh bình đệ tử…… Phàm cư đại trung hoa…tỉnh…thị…hiệu. Kim nhật kiền thành. Dĩ hương chúc thanh sái chi nghi kính cáo

 

Cửu thiên trù phủ tôn thần chi vị tiền viết duy:

 

Thần linh thông thiên phủ. Trạch phái nhân hoàn. Công sùng viêm đế. Đức bị dưỡng quần sinh.

 

Đệ tử mỗi niên tứ quý. Ngưỡng lại tôn thần bảo hữu. Nhật thực tam xan. Toàn cảm đại đức khuông phù.

 

Thánh đức quảng bác. Thốn tâm nan báo. Nhật thường chi gian. Ngôn hoặc phi lễ. Hành hoặc phi nghi. Trù tạo chi tế. Hoặc phần mao cốt. Hoặc đôi uế ô.

 

Bất tri cấm kị. Mạo phạm táo quân đại vương. Hàng tai trí họa. Dĩ trí gia trạch bất an.

 

Kinh doanh bất thông. Nhân đinh bất vượng. Sinh súc bất lợi. Thường sinh tật bệnh chi tai.

 

Đệ tử hạp gia kiền niệm. Bặc kim đại cát lương thần.

 

Phụng tụng táo vương phủ quân chân kinh nhất quyển

 

Bổ tạ linh văn nhất hàm.

 

Thành khẩn lễ bái.

 

Thượng phụng

 

Cửu thiên nhạc trù tư mệnh

 

Thái ất nguyên hoàng định phúc . Phụng thiện thiên tôn vị tiền. Phục nguyện đại thi xá hựu.

 

Vĩnh tăng phúc lộc. Phùng hung hóa cát. Phổ ước an ổn. Thánh từ động hồi. Chiêu cách văn sơ

 

Thiên vận…niên….nguyệt….nhật.

 

Văn khấn ông Táo và văn khấn Thổ công đúng phong tục ngày 23 tháng Chạp phần 6

 

Bài cúng ông Công ông Táo bằng tiếng Việt

 

Nam mô a di đà Phật!

 

Nam mô a di đà Phật!

 

Nam mô a di đà Phật!

 

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương

 

Con kính lạy Ngài đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.

 

Tín chủ (chúng) con là: ……………

 

Ngụ tại:…………

 

Hôm nay, ngày 23 tháng chạp tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái.

 

Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.

 

Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm. Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai giá, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.

 

Chúng con lễ bạn tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.

 

Nam mô a di đà Phật!

 

Nam mô a di đà Phật!

 

Nam mô a di đà Phật!

 

Văn khấn ông Táo và văn khấn Thổ công đúng phong tục ngày 23 tháng Chạp phần 7

 

Bài khấn nôm ông Công ông Táo

 

Hôm nay là ngày… tháng… năm…

 

Tên tôi (hoặc con là)…, cùng toàn gia ở…

 

Kính lạy đức “Đông Trù tư mệnh Táo phủ Thần Quân:

 

(Có thể khấn thêm: Thổ địa Long Mạch Tôn Thần. Ngũ phương ngũ thổ Phúc Đức chính Thần)

 

Hàng năm gặp tiết hết năm, tháng vừa cuối Chạp. Gia đình sửa lễ bạc dâng lên. Cảm tạ phúc dày nhờ Thần phù hộ. Kính mong thần tâu bẩm giúp cho:

 

Bếp trong nếp sống rất hòa, ngoài mặt dám rằng cũng đẹp. Cảm thông xin tấu thực thà. Cầu mong giúp đỡ lợi lạc. Người người lo ấm, cả nhà thêm tiếng tốt lẫy lừng. Việc việc thành công, một cửa ngút khí lành man mác. Muôn trông ơn đức vô cùng.

 

Cẩn cốc (vái 4 vái)

 

Con kính lạy ngài Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

 

Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, Ngũ phương Ngũ thổ, Phúc đức chính Thần.

 

Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong xứ này.

 

Tín chủ là…………………………………Tuổi…………………… Ngụ tại………………………………………………………………

 

Hôm nay là ngày……….tháng……..năm………………………….

 

Tín chủ con thành tâm sắm sửa hương, hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả, bầy ra trước án. Đốt nén hương thơm kính mời: Ngài Bản gia Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ Địa Long Mạch Tôn thần, ngài Bản gia Ngũ phương Ngũ thổ, Phúc đức chính Thần.

 

Cúi xin các Ngài thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con tòan gia an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long thịnh vượng, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.

 

Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

 

Phục duy cẩn cáo!

 

Văn khấn ông Táo, khấn Thổ Công trên đây được dùng cho cả năm tùy theo cúng vào lúc nào mà thay đổi ngày tháng cho phù hợp.